همه چیز درباره سفر به یزد
شهرستان یزد مرکز استان یزد است و در حدود ۱۸۰ کیلومتر مربع مساحت دارد. یزد به شهر بادگیرها شهرت داشته و بافت کویری آن شاخصه این استان به شمار می‌رود.
شاید عبارت شهر قنات، قنوت و قناعت به گوش شما آشنا باشد و تکراری به نظر برسد، اما نمی‌توان این حقیقت را درباره شهر یزد و مردمان آن نادیده گرفت.
بد نیست بدانید که یزد از یک بافت قدیمی برخوردار بوده و مردمانی بسیار مهمان‌نواز دارد. مسافران و گردشگران زیادی سالانه به این شهر زیبا سفر کرده و از جاهای دیدنی یزد و آثار باستانی آن دیدن می‌کنند.
یزد دارای آب و هوای گرم، خشک و بیابانی بوده و در فصل تابستان یکی از گرم‌ترین شهرهای ایران به شمار می‌رود. تابستان‌های شهر یزد گرمای طاقت فرسا و کویری دارد و زمستان‌های آن بسیار خشک و سوزناک است.
در حالت کلی، یزد از دو فصل بلند گرما که از اسفند تا مهر به طول می‌انجامد و فصل کوتاه سرما که از آبان تا اواخر بهمن را شامل می‌شود، برخوردار است.
توصیه ما به شما این است که به هیچ عنوان فصل تابستان را برای سفر به یزد انتخاب نکنید، زیرا همان‌طور که گفته شد تابستان‌های بسیار گرم و طاقت‌فرسایی دارد که دمای آن به طور میانگین ۳۲ درجه سانتی‌گراد است، اما در بیشترین حالت خود ممکن است به ۴۰ درجه سانتی‌گراد هم برسد.
بهترین زمان سفر به یزد از نظر آب و هوا را می‌توان از اوایل اسفند تا اوایل اردیبهشت دانست که آب و هوای معتدلی دارد و دمای آن به طور میانگین ۱۶ درجه سانتی‌گراد است، البته اوایل فصل پاییز هم برای سفر به این شهر زیبا مناسب است. پس در حالت کلی می‌توان نتیجه گرفت که بهترین فصل سفر به یزد از نظر آب و هوا، فصل بهار و پاییز به حساب می‌آید.
تاریخچه شهر یزد
یزد، شهری به کهن‌سالی تاریخ است. شهری که می‌توان لقب «دفتر خاطرات تاریخ ایران» را به آن داد. این شهر بعد از ونیز ایتالیا، دومین شهر تاریخی جهان است و همه ساله گردشگران زیادی را از نقاط مختلف کره زمین به سوی خود جذب می‌کند. یزد را با تاریخ پر رنگ و لعابش می‌توان به رخ جهانیان کشید.
منابع به دست آمده قدمت شهر یزد را به قبل‌تر از هزاره سوم پیش از میلاد می‌رساند. رد پای پیشدادیان در تاریخ یزد به خوبی مشاهده می‌شود.
تاریخ‌نویسان یزد را امن‌ترین شهر تاریخی ایران میدانند. علت این امر موقعیت جغرافیایی یزد است که سبب شده تا از بلایای طبیعی و جنگ‌ها و تحولات تاریخی ناگهانی در امان باشد.
در برخی از منابع تاریخ قدمت بناهای اولیه شهرهای مهم یزد را به دوران سلیمان پیغمبر، ابراهیم پیغمبر، ضحاک و اسکندر مقدونی نسبت داده‌اند.
آن‌چه که در میان این حجم وسیع از تاریخ اهمیت ویژه‌ای دارد، حفظ بافت سنتی و تاریخی بخش قابل توجهی از یزد است که با حفظ فرهنگ و تمدن مردم این خاک کهن گره خورده است.
جمعیت شهر یزد
جمعیت استان یزد براساس سرشماری سال ۱۳۹۵، تعداد ۹۸۳۰۵۲ نفر است که از این تعداد، ۷۸۵۲۱۳نفر را جمعیت شهری و ۱۹۷۸۳۹نفر راجمعیت روستایی تشکیل میدهد.
مردم استان یزد، ایرانی اصیل واز نژاد آریایی هستند وبه دلیل موقعیت جغرافیایی وسوابق تاریخی استان، کمتر با نژادهای غیرایرانی آمیخته اند. زبان مردم، فارسی با لهجه یزدی است.
دین مردم استان یزد، اسلام ومذهبشان شیعه جعفری است، اما اقلیّت های مذهبی هم در این استان زندگی می کنند که می توان از زرتشتیان، یهودیان ومسیحیان نام برد.
فرهنگ و آداب و رسوم مردم یزد
استان یزد از سرزمینهای قدیمی و تاریخی است و در میان ایالت های قدیمی و بزرگ پارس، اصفهان، کرمان و خراسان قرار داشته است. این سرزمین از معابر و گذرگاههای مهم در ادوار تاریخی محسوب می شده است.
این استان از درگیریها و جنگهای سیاسی تاریخ کشور ایران تا حدودی ایمنی داشته است. از طرفی صعب العبور بودن راهها به همراه محدودیت منابع آبی و غیره مانع عمده تسخیر این منطقه توسط بعضی از حکومتهای بزرگ و کوچک حاشیه و پیرامون این منطقه در طول تاریخ بوده است. با توجه و گواهی گرفتن از منابع تاریخی، آبادی نشینی در این منطقه از قدمت طولانی برخوردار است.
از مظاهر فرهنگ مادی و معنوی که مردم این خطه از خود به جای گذاشته اند و میراث تاریخی آنها در دوره های قدیمی به حساب آمده و نشانه هایی از مهر و آناهیتا، ایساتیس وهخامنشی و زندان اسکندر و برج و بارو و کهن دژهای بزرگ و عظیم و پناهگاههای متعدد و موبدان و سران ساسانی و ابنیه و یادگارهایی بعد از اسلام نظیر مساجد و امامزاده ها و مزارها و… نشانگر فرهنگ و تمدن مردم چه قبل و چه بعد از دوره اسلامی بوده است.
مردم یزد به زبان فارسی رایج با پاره ای ویژگیهای گویشی سخن می گویند و بسیاری از واژه ها و ترکیبات زیبای فارسی را در گویش خود حفظ کرده اند. در استان یزد برخی ویژگیهای گویشی میان شهرستانهای مختلف محسوس است. معتقدین به آیین زرتشتی در میان خود هنوز به زبان نیاکان شان سخن می گویند و به ویژه مراسم مذهبی خود را با این زبان انجام می دهند
جاذبه های شهر یزد
یزد به عنوان یکی از زیباترین شهرهای منحصر به فرد خشتی جهان و کشورمان ایران با داشتن جاذبه های زیبا و کم نظیر، هر ساله گردشگران و مسافران زیادی را به سوی خود جذب می کند.
طبیعت چند گونه و کاملا متفاوت این استان از اصلی ترین مواردی است که گردشگران داخلی و خارجی را برای بازدید از این استان مشتقا می سازد.
علاقه مندان به این شهر پهناور تاریخی میدانند ارتفاعات زیبای شیرکوه و ییلاقات سرسبز، دره ها و دامنه های یزد از مهم ترین جلوه های لذت بخش آن است.
مجموعه امیر چقماق :
مجتمع معماری امیر چقماق در مرکز شهر یزد، توسط امیر جلال الدین چقماق شامی حاکم شهر یزد در دوره تیموری بنا شده ، این بنای سه طبقه با ابهت روزگاری محل نشستن بزرگان و شاهان برای برگزاری مراسم سوگواری بوده اما امروزه یکی از بزرگ ترین حسینیه ها در کشور است و قدمت آن به قرن پانزدهم بر می گردد، با این حال بسیار بازسازی شده است.
مسجد امیر چقماق باگنبدی عظیم و صفه ای عالی دارای دو شبستان زیبا برای فصول مختلف زمستان و تابستان است. در اطراف مجموعه امیر چقماق آب انبار، خانقاه، مدرسه، کاروانسرا، چاه آب، بازار و از همه مهم تر مسجد امیر چقماق را با کمک همسرش فاطمه خاتون بنا نهاد.
میدان اطراف تعدادی از فروشگاه های شیرینی و بستنی های خوب دارد.
زورخانه صاحب الزمان
این زورخانه محبوب (که به معنای خانه قدرت است) در سمت شمالی میدان امیرچقماق قرار دارد اغلب برای توریست ها باز است، نه تنها می توانید ورزش باستانی افراد حرفه ای را مشاهده کنید ، بلکه مخزن آبی از قرن پانزدهم در زیر این ساختمان قرار دارد که اثرات خنک کنندگی بربادگیرها دارد.
آتشکده زرتشتیان :
زرتشت ، دین باستانی بوده که حدودا به ۳۵۰۰ سال پیش بازمی گردد، و مذهب اصلی در ایران قبل از فتوحات اسلامی بشمار می رفت و این جامعه هنوز هم در برخی از بخش های کشور زندگی می کنند ، یزد مرکز زرتشت در ایران و منزلگاه بسیاری از اماکن مذهبی و تاریخی است و آتشکده یا معبد آتش، مهم ترین آن ها است که آتش سوزی مرکزی دارد و از قرن پنجم میلادی در حال سوختن است.
برج سکوت :
مکان دیدنی شگفت انگیز دیگر، زرتشتی ها برج سکوت است که دقیقا خارج از شهر واقع شده اند و قطعا ارزش دیدن دارند این دو ساختمان مدور و بزرگ در بالای تپه ها بنا شده و تا همین اواخر دهه ۱۹۶۰ ، مطابق با سنت ، اجساد مرده زرتشتی ها در برج مرکزی قرار داده می شد تا پرنده کرکس و درندگان دیگر آن را بخورند بنای متروکه زرتشتی(دخمه ) که در پایین تپه قرار داشت، به جو وهم آور محل کمک می کرد برج سکوت سالیانه گردشگران زیادی را جذب می کند.
چک چک :
در حدود ۷۰ کیلومتری یزد، شهرستان اردکان مهم ترین مکان زیارت زرتشتی، چک چک، واقع شده است. لازم به ذکر است نام چک چک از آبی که از صخره می چکد گرفته شده و همین طور بنا به اعتقاد زرتشتیان نیک بانو دختر پادشاه وقت هنگام فرار از دست اعراب درمیان کوه مخفی و ناپدید شد.
شهر قدیمی :
علی رغم قدمت این شهر قدیمی عده ای در آنجا مسکن گزیدند. با وجود خیابان ها و کنج و شکاف های خیره کننده، لذت پیاده روی بعد از ظهر را هرگز از دست ندهید زرد و قهوه ای بودن ساختمان های آجری، نشان می دهد که این شهر چقدر خشک است و بادگیرها به صورت دوره ای ، یادآور زیبایی معماری سنتی یزد هستند. به دنبال دسترسی به پشت بام برای برخی منظره های فراموش نشدنی باشید، اما به یاد داشته باشید که به حریم خصوصی ساکنان محلی احترام بگذارید.
مسجد جامع
مسجد جامع که در سراسر شهر قدیمی قابل مشاهده است، بنا بر گزارش ها سازه قرن ۱۴ جز بلندترین مناره های این کشور و نمونه ای از معماری اسلامی با کاشی کاری آبی ظریف است برخی از عناصر این مسجد به اوایل قرن دوازدهم بر می گردند.
باغ دولت آباد :
با وجود فواره ها ، درختان سرو و انار، باغ دولت آباد می تواند به عنوان اثر ناب ایران ثبت شود محمد تقی خان ابتدا قناتی به نام دولت آباد تاسیس و سپس باغ دولت آباد را بنا کرد اقامتگاه قرن ، ۱۸ سایه ها و ساختمان های زیبا دارد که تمام سال توریست های زیادی را جذب می کنند یک بادگیر ۳۳ متری که بلندترین بادگیر جهان بشمار می رود منقوش به شیشه های رنگی، باعث ایجاد یک زیبایی ویژه شده است که امثال آن را در جای دیگری پیدا نمی کنید.
هم چنین این مجموعه دارای چندین عمارات از جمله بهشت آیین ، سردر اصلی و جنوبی ،هشتی و بادگیر است.
قلعه سریزد :
این قلعه تحت عنوان یک مقصد توریستی، در روستای نزدیک سریزد که در ۴۵ دقیقه ای یزد واقع شده ساختار دفاعی حکومت ساسانی بشمارمی رود که که سه طبقه و دو دیوار دارد که به طور قابل ملاحظه ای حفظ شده است. زمان صفویان ساخته شده و برخی مناطق این قلعه در حال فروریختن است اما به راحتی می توان دید که چرا یزد به طور تاریخی تسخیر نشده است باید متصدی را پیدا کنید تا در ورودی را باز کند.
روستای خرانق :
سفر در اطراف استان یزد بدون گردش در این روستای باستانی به پایان نرسیده است. بنا بر گزارش ها، بیش از ۱۰۰۰ سال است که افراد در این روستا ساکن هستند روستای خشتی این روزها تقریبا به بیابان تبدیل شده اما چندین کشاورز هنوز در اطراف روستا زندگی می کنند در حال حاضر بازدیدکنندگان آزاد هستند تا بقایای متروک مانده را کشف کنند؛ یکی از مساجد دوره قاجار و یک آبراهه باستانی در دره زیر است.
آب انبار شش بادگیری :
آب انبار شش بادگیری ، قدیمی و همان طور که از نامش مشخص است شش بادگیر دارد و در سال ۱۳۷۹ هجری قمری با تلاش حاجی حسین میرالله در محله تپه یزد بنا شده این بنا دو ورودی در شمال و جنوب و ۵۵ پله با نمای آجری و مخزن دارد و مخزن آب انبارآن گنبد تخم مرغی شکلی است.
مدرسه ضیائیه (زندان اسکندر) :
مدرسه ضیائیه به زندان اسکندر معروف و از آثار «مولانا ضیاء الدین حسین رضی» است که در سال ۶۳۱ قمری آن را بنا و بعدها توسط پسرانش به اتمام رسید شبستان این مدرسه محراب و رواق هایی دارد. گنبد خشتی وگچبری های این ساختمان از معماری دوره مغول در ایران سرچشمه می گیرد.
خانه لاری ها :
ساخت خانه لاری ها به دوره قاجار باز می گردد و در محله خهادان شهرستان یزد قرار دارد. ساختمان لاری ها دو قسمت اندرونی و بیرونی دارد حیاط در مرکز و قسمت های شمالی به عنوان زمستانه و از قسمت جنوبی به عنوان تابستانه استفاده می شود که شامل تالار و بادگیر می شود.
شمال اتاق آیینه، مطبخ، سرداب و سایر فضاها به ضلع شرقی این ساختمان و به عنوان پاییزه بکار می رفت و بهار خواب آن در ضلع غربی واقع شده است.
نارین قلعه (نارنج قلعه) :
از مهمترین آثار تاریخی پیش از اسلام استان یزد می توان به نارین قلعه اشاره کرد و تقریبا در ۵ مرحله از خشت و گل ساخته و مشرف بر شهر میبد است.
چاپارخانه میبد :
چاپارخانه ها به صورت قلعه ساخته می شدند تا دفاع و حفاظت از آن امکان پذیرباشد چاپارخانه ها نگهداری و تیمار تعدادی اسب و پیک را برعهده داشتند تا نامه ها و کالاها را سریع ارسال کنند. شاید بدانید قدمت چاپارخانه در ایران به دوره هخامنشیان باز می گردد.
ییلاق های میان کوه :
در شهرستان تفت ییلاق های میان کوه واقع شده اند از خوش آب وهوا ترین آنها می توان به ” ده بالا” و “طرزجان” در کنار همان روستا اشاره کرد.
بنادک سادات،دره های سرسبز، فخر آباد ثانی آباد،باقی آبادریا… از دیگر ییلاق های مهم این منطقه است.
یخچال خشتی میبد
یخچال خشتی میبد جز معدود یخچال های به جای مانده استان یزد است که از خشت و گل ساخته و قدمت آن به دوره قاجار می رسد ازبخش های عمده این بنا می توان به حوض یخ بند مخزن یخچال ، دیوارهای سایه انداز و گنبد اشاره کرد.
گنبد خشتی بزرگ یخ های انباشته را نگه می داشته که در تابستان از آن برای استفاده کاروانیان و مردم بهره برداری می کردند.
غار شگفت یزدان :
غار شگفت ، از غارهای مقدس زرتشتیان بشمار می رود و راه آن صعب العبور است این غار با محوطه بزرگی که دارد گنجایش هزاران نفر را دارد. حوض های کوچک وبزرگ و آثاری از ساختمان در آن به چشم می خورد. خاکسترهای موجود در این غار نشان دهنده محافظت آتش در سالهای متمادی است.
صنایع دستی یزد
صنایع دستی به بخشی از هنر و صنعت گفته می شود که با بهره برداری از مواد اولیه بومی و انجام کار اساسی به کمک دست و ابزارهای سنتی دستی انجام می پذیرد و منحصر به ساخت محصولاتی می شود که بیانگر ذوق هنری و خلاقیت فکری سازندگان آن می باشد.
مهم ترین صنایع دستی در استان یزد عبارتند از: قالی، قالیچه، گلیم، مخمل، زری، چادر شب، دستمال، مرس ریزه جیم، قناویز، اجرامی، شمد، ترمه، پرده، زیلو، روفرشی، کرباس، بقچه، لنگ، کیسه حمام، خورجین، پتو، سفال، سرامیک، حصیر، کاشی و گیوه.
در میان صنایع دستی قالی بافی، ترمه بافی، زیلو بافی، ساخت سفال، سرامیک و کاشی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. شیرینی پزی در یزد سابقه طولانی دارد. در یزد شیرینی های سنتی مانند باقلوا، قطاب، لوز نارگیل، پشمک، نان برنجی و حاجی بادام و… تهیه می شود
غذاهای محلی یزد
غذاها و خوراکی‌های سنتی این استان کهن کم نیستند. آش شولی که با چاشنی سرکه یا رب انار سرو می‌شود شهرت خاصی در یزد و همچنین میان گردشگران دارد.
آش گندم یزدی هم که به آش امام حسین هم معروف است، از انواع حبوبات تهیه می‌شود و طرفداران زیادی دارد.
آش آلو، آش آبغوره، آش ماش، آش کدو، آش انار، قیمه نخود که به جای لپه نخود دارد، خورش به آلو، قلیه کدو یزدی، کوفته لپه، کوفته نخودچی برخی از غذاهای سنتی این استان هستند.
