جزیره قشم را بهتر بشناسیم
خلیج فارس جاذبه‌های گردشگری شناخته شده و ناشناخته بسیاری را در آب‌های نیلگون خود جای داده است. در این میان جزیره قشم، بزرگترین جزیره شاخاب پارس، ازجاذبه‌های شگفت‌انگیز طبیعی و تاریخی که دیدن آن‌ها خاطره یکی از بهترین سفرها را در ذهن هر گردشگری باقی می‌گذارد.
تاریخچه جزیره کیش
قدمت این جزیره درواقع به دوره ساسانیان بازمی‌گردد، در آن زمان به این جزیره ابر کاروان گفته می‌شد. در بسیاری از متون تاریخی این جزیره آمده که قدمت جزیره به سال های قبل از اسلام و حتی دوران حکومت مادها باز می‌گردد و گویا در آن زمان نیز سکونت مشاهده شده است . گفته میشود که جزیره قشم در واقعه هجوم مغول‌ها و ایلخانیان نیز بوده است، از پادشاهی‌های تحت عنوان این جزیره می‌توان قوم آل بویه را نام برد. تا قبل از حکومت قاجار اروپایی‌ها و به ویژه پرتغالی‌ها نفوذ در ایران را گسترش دادند، این تا حدی بوده که از جایی به بعد دیگر کاملا رسمی شده است، تا بعد از پادشاهی قاجاریه که کامل این جزیره باز ستانده شد.
نقشه جزیره کیش
جمعیت جزیره قشم
طبق سرشماری سال ۱۳۹۵جمعیت کل جزیره قشم ۱۴۸٬۹۹۳ نفر است که از این تعداد ۶۶٬۸۰۱ نفر در نقاط شهری و ۸۲٬۱۶۰ نفر هم در نقاط روستایی سکونت دارند و پیش بینی میشود تا سال ۱۴۰۴ به ۳۸۰هزار نفر برسد.
علاوه بر جمعیت بومی و ساکن، جزیره قشم دارای جمعیت غیربومی و مهاجر بسیاری است که به‌طور عمده در بخش‌های تجارت، بازرگانی، صنایع و معادن، ادارات و دوایر دولتی و ارگان‌ها، بانک‌ها، تشکیلات سازمان منطقه آزاد قشم و دیگر بخش‌های خدماتی به فعالیت اشتغال دارند . ضمن آن که شمار قابل توجهی گردشگر نیز همواره به‌ویژه در فصل‌های پاییز و زمستان و تعطیلات نوروزی وارد جزیره می‌شوند.
فرهنگ و آداب و رسوم مردم قشم
همیشه بخش جذابی از سفر، مربوط به آشنایی با مردمان و فرهنگ یک سرزمین است . هر گوشه و کنار از سرزمین پهناور ایران، فرهنگ جذاب خاص خود را دارد، از کردستان و لرستان بگیرید تا سیستان و بلوچستان و قشم. فرهنگ بومی جزیره قشم با فرهنگ مردمان استان هرمزگان، جزایر لارک، لاوان و …. شباهت زیادی دارد. اگر به قشم سفر کنید و زمانی در آنجا اقامت داشته باشید این فرهنگ را در روزمرگی های مردم از پوشش گرفته تا خورد و خوراک و مراسم های سنتی خواهید دید؛ شاید این موضوع از موقعیت جغرافیایی جزیره نشأت می گیرد چرا که دور تا دور آن را آب فراگرفته و همین نیز در اتحاد و همبستگی آن ها تاثیر گذاشته و ارتباط کمتر با مردم دیگر تاثیر پذیری آن را نسبت به فرهنگ امروزی کمتر کرده است؛ ارتباطات قوی فامیلی و قومی، مهمان نوازی و خونگرمی، بزرگداشت سنت های قدیمی و … همه از اصالت مردم این سرزمین است چیزی که متاسفانه در بسیاری از شهر های دیگر از بین رفته است.
.
آب و هوای جزیره کیش
قشم سرزمینی گرم و مرطوب است و همچنین رطوبت نسبی در آن بالاست. به دلیل این که جزیره کیش در جنوب کشور قرار دارد، شریط آب و هوایی گرمی را داراست و همچنین به دلیل جزیره بودنش مرطوب هم می باشد، اما نسبت دمای هوا در فصل های مختلف بسیار متفاوت بوده و دارای اخلاف دمای بسیاری می باشد. به گفتهی هواشاسی ایران آب و هوای قشم در تابستان حدود ۴۶ سانتی گراد بوده و در مرداد ماه با بیشترین درجه از رطوبت روبه رو می باشد. لازم به ذکر است زندگی کردن در فصل تابستان در قشم بسیار سخت و طاقت فرسا می باشد، طوری که برخی از ساکنین جزیره در فصل تابستان به منطقه ای دیگر کوچ می کنند.
پوشش گیاهی جزیره قشم
اولین و مهم‌ترین جامعه گیاهی جزیره قشم در جنگل‌های حرا مشاهده میشود که گونه‌ای از مانگروها به نام(ابوعلی سینا، دانشمند پرآوازه ایران) است و گستره‌ای بیش از ۲۰۰۰ کیلومتر مربع از مساحت جزیره را به خود اختصاص داده‌اند.
گیاهان قشم خشکی پسند و حرارت‌خواه بوده و نیاز به رطوبت زیاد در تابستان دارند و بیشتر به شکل درختچه‌های نیم‌بیابانی کوتاه قد قابل مشاهده هستند. از این جمله درختان می‌توان به درختان کهور، چت ،کرت و کنار نام برد؛ که بیشتر آن‌ها کهور وچت هستند. بوته‌های جر نیز در کنار این درختان پوشش گیاهی جزیره را تشکیل می‌دهند.
نخل‌ها در این جزیره تنها در باغ‌های نخل می‌توان یافت که به دلیل کمبود آب و کمبود بارندگی کم رونق تر شده‌است.
جاذبه های گردشگری قشم
دیدنی های قشم آنقد زیاد است که برای دیدن تمامی آن‌ها وقت زیادی نیاز خواهید داشت. در سفر به این جزیره که بزرگترین جزیره ایران و خاورمیانه محسوب میشود. جاذبه های گردشگری قشم شامل جاذبه های طبیعی، جاذبه های انسان ساخت و جاذبه های تاریخی – فرهنگی میشود. اگرچه این جزیره بی‌همتا بیشتر به خاطر طبیعت بکر و زیبایش مشهور است اما پر است از جاهای تاریخی.
بگذارید از مشهورترین دیدنی های طبیعی قشم یعنی بهشت زمین شناسی ایران شروع کنیم، دره ستارگان معروف ترین جاذبه قشم است و به خاطر شکل خاصی که فرسایش به آن داده به مکانی تماشایی تبدیل شده است. بومیان قشم اعتقاد دارند که یک ستاره یا شهاب سنگ در این نقطه به زمین افتاده و به همین دلیل به این منطقه استاله کفته یا ستاره افتاده می‌گویند. اینجا میلیون‌ها سال فرسایش، محیطی خیال‌انگیز ایجاد کرده تا در آن از شگفتی‌های طبیعت لذت ببرید. از دیگر جاهای دیدنی قشم که طبیعت خارق‌العاده‌ای دارد، می‌توان به تنگه چاهکوه اشاره کرد. اگر با تور قشم به این جزیره زیبا سفر می‌کنید، به یاد داشته باشید که بازدید از تنگه چاهکوه را در برنامه بازدیدهای خود قرار دهید. این تنگه توسط فرسایش و شکستگی طاقدیس‌ها ایجاد شده و سوژه‌های عکاسی بی‌نظیری برای عاشقان عکاسی ایجاد کرده است. جنگل حرا جای دیگری است که عاشقان طبیعت از آن لذت خواهند برد. ریشه درختان جنگل های مانگرو یا همان جنگل حرا قشم، در زمان بالا آمدن آب دریا به داخل آب می‌روند و در زمان پایین رفتن آب دریا از آن بیرون می‌آیند، این قضیه سبب شده تا یک اکوسیستم خاص در این جنگل‌ها به وجود بیاید که قایق سواری در آن از فعالیت‌های جذاب جزیره قشم است. مجموع ۲۵ ژئوسایت از جمله دره ستاره ها، دره تندیس ها، دره شور، دره یا همان تنگه چاهکوه، غار نمکدان، جنگل حرا، ساحل تخم گذاری لاک پشت ها، صخره خرچنگ ها، روستای لافت، غار خربس، تالاب پرندگان دوکوهک، کورکوراکوه، بام قشم، موزه ژئوپارک، پهنه های گلی، ساحل کرق، دره قاضی، تنگه اولی (تنگه عالی)، بصیرا، چاکویر، خلیج دیرستان، دره قاضی، بصیرا و چاکویر، ژئوپارک قشم را تشکیل داده‌اند.
جزایر ناز قشم، جزایری هستند که در هنگام بالا آمدن آب دریا از جزیره قشم جدا می‌شوند و هنگام پایین آمدن آب دریا به آن می‌پیوندند. به گونه‌ای که راه باریکی روی آب ایجاد میشود و مناظر شگفت‌انگیزی ایجاد می‌کند. در فصول پرمسافر اینجا تفریحات زیادی رونق می‌گیرد. از جمله پاراگلایدر و شترسواری. کوه نمکدان و غار نمکدان که تا پیش از کشف یک غار نمکی طولانی در فلسطین اشغالی، به عنوان طولانی ترین غار نمکی دنیا شناخته می‌شد از دیگر مکان های دیدنی قشم است که برای عاشقان غار نوردی، عاشقان طبیعت بکر، عاشقان ماجراجویی و عاشقان رنگ، دیدنش را توصیه می‌کنیم. البته این نکته را هم باید بگوییم که نفس کشیدن در غارهای نمکی برای آسم مفید است و سبب کاهش استرس میشود. اگر در تور قشم می‌خواهید هیجان را تجربه کنید، دیدن دلفین ها را در جزیره هنگام فراموش نکنید. دلفین های بازیگوش را با سوار شدن بر قایق‌های این منطقه می‌توان دید.
سواحل قشم نیز بسیار تمیز و دیدنی است. مجتمع تفریحی ساحل طلایی، کمپ پارک ساحلی سوزا، ساحل تخم گذاری لاک پشت ها در روستای شیبدراز، ساحل ماسه نقره ای جزیره هنگام، ساحل پارک زیتون و همچنین سواحل روستای لافت از جمله پرطرفدارترین سواحل قشم محسوب می‌شوند. شاید برایتان سوال پیش آمده باشد که آیا قشم پلاژ بانوان دارد؟ در پاسخ باید بگوییم که پلاژ بانوان قشم فعال است و به ارائه خدمات به آنان می‌پردازد. برای غواصی در قشم نیز که از مهیج ترین تفریحات دریایی قشم محسوب میشود، مراکز متعددی وجود دارند، مرکز غواصی و تفریحات دریایی نگین ساحل قشم، کلوپ دریایی دلفین مرجان قشم و مجتمع اقامتی مدرسه غواصی قشم از جمله مکان‌هایی است که می‌توانید در آن به غواصی بپردازید.
اگر بخواهید جاذبه های تاریخی قشم را ببینید، سری به قلعه پرتغالی ها قشم بزنید، قلعه‌ای که شما را به یاد قلعه‌های قرون وسطی می‌اندازد اما رگه‌هایی از معماری ایرانی را نیز می‌توان در آن دید. غار خربس را می‌توان هم در دسته بندی جاذبه های گردشگری تاریخی قشم و هم در دسته بندی جاذبه های طبیعی قشم. این غارها زمانی برای پرستش الهه میترا مورد استفاده قرار می‌گرفتند و زمانی برای نگهداری مهمات پرتغالی ها.
اگر به روستاگردی و دیدن فرهنگ خاص مناطق علاقه دارید، حتما سری به روستای لافت بزنید. این روستا با بادگیرهای بسیار زیبایی که دارد و بافت تاریخی‌اش نمونه کامل یک روستای زیبای تاریخی و یک بندر جذاب است. اگر می‌خواهید لنج سازی در قشم را ببینید، (لنج سازی سنتی مردمان جنوب ایران، فعالیتی است که در فهرست آثار معنوی یونسکو به ثبت رسیده است). باید سری به روستای گوران قشم بزنید. این روستا، یک سد تاریخی به نام سد گوران نیز دارد که به عنوان منبع آب شیرین مردمان روستا در گذشته به کار می‌رفت. در روستای توریان نیز می‌توانید نخلستان‌های زیبا را ببینید و از گورستان قدیمی‌اش بازدید کنید
مراکز خرید کیش
با وجود این که جزیره یکی قشم از جزایر دیدنی و تفریحی ایران است اما بسیاری از مردم زمان زیادی را صرف خرید در بازارهای آن می کنند، چرا قیمت بسیاری از کالاها خصوصا پوشاک در این منطقه ارزان‌‌تر است، از طرفی بازارهای سنتی به خوبی حال و هوای مردم و معماری قدیمی شهر را نشان می دهد، بنابراین به هیچ وجه لذت گشتن در مراکز خرید قشم و خرید کردن از آن‌ها را از دست ندهید
غذاهای محلی قشم
یکی از لذت بخش ترین تجربیات سفر چشیدن طعم های جدید است، آداب و رسوم، فرهنگ و حتی غذاهای بومی مردم در سرزمین های مختلف از جاذبه های ست که نه تنها به توسعه صنعت گردشگری کمک می کند بلکه خاطره ای لذت بخش و تجربه ای تازه برایتان به ارمغان می آورد. سفر به قشم سرزمینی با طبیعت بی مانندش و داستان های افسانه ای به خودی خود جذابیت های زیادی دارد، اما به تمام این ها طعمی لذیذ و جدید از طبخ ماهی وغذاهای محلی را نیز اضافه کنید تا سفری خوشمزه را تجربه کنید
معرفی برخی از غذا های محلی قشم:
ماهی کبابی:
سنگسر و هوور که تازه از دریا صید شده و اغلب با مواد مخصوص پر شده و روی ذغال کباب می شود، از محبوب ترین غذا های محلی قشم می باشد.
مهیاوه:
مخلوطی خوشمزه از ماهی های کوچک، جو، خردل و … که بیشتر به عنوان پیش غذا قبل از سرو غذا های محلی قشم مصرف می گردد.
کلمبا:
از دیگر غذا های محلی قشم، کلمبا یا حلیم ماهی است که در واقع چیزی شبیه حلیم است و شامل ماهی پخته می باشد که روغن حیوانی معطر به آن اضافه می کنند و عطر و طعم بی نظیری دارد.
عنکاس:
یکی از خاص ترین غذا های محلی قشم می باشد که ترکیبی لذیذ از شیره خرما و ماهی عنکاس که کبابی و کوبیده شده است. البته این غذا در رستوران های مختلف به شکل منفاوتی آماده می شود که گاهی با سیب زمینی سرخ کرده و گوجه نیز سرو می گردد.
نان توموشی:
علاوه بر تنوع بالای غذا های محلی قشم، نان های مختلفی نیز در این جزیره یافت می شود. نان تموشی در شمال کشور نیز پخت می گردد البته با اندکی تفاوت در محتویات. نان توموشی با سس مهیاوه میل می گردد. از انواع دیگر نان های قشم که توسط بانوان محلی پخته می شود می توان به نان‌های بُتُنور، تَفتُون، شُلشُلِه، فَلَزی، بالاتوه، لیتک و شَلوت اشاره کرد. نکته جالب استفاده از خاک سرخ که جنبه خوراکی دارد به عنوان ادویه در طبخ برخی از این نان هاست.
رنگینک:
این دسر خوشمزه و نام آشنا در سایر نقاط ایران نیز پخت می شود که البته طعم رنگینک قشم به دلیل مواد اولیه خاص آن متفاوت است و معمولاً در کنار غذا های محلی قشم سرو می گردد.
هواری :
از غذا های محلی قشم می توان به انواع پلو نیز اشاره کرد. هواری ترکیبی از میگو های سرخ شده با پلو عدس و موارد دیگری می باشد. به دلیل اینکه در قشم از میگو های تازه استفاده می گردد، طعم بی نظیری دارد.
پودینی کوسه:
تا بحال گوشت کوسه خورده اید؟ این نمونه ای از تفاوت غذا های محلی قشم با سایر شهر هاست. کوسه کاملاً لقم است و خار ندارد. پودینی از کوسه پخته و له شده که با مواد مختلف طعم دار می شود، تهیه می گردد و خوردن آن با نان های محلی بسیار توصیه می گردد.
برنج دیشو:
این غذا طعم متفاوتی با سایر غذا های محلی قشم دارد و دلیل آن دم کردن برنج با شیره خرما به جای آب است. پس اگر طرفدار غذا های شیرین نیستید به سمت این پلو نروید. روی آن ماهی سرخ شده و برشته تلال می ریزند.
قلیه ماهی و میگو:
گل سر سبد غذا های جنوبی است که در همه جای ایران پیدا می شود ولی قلیه ای که در قشم با عطر و طعم منحصر به فرد و ماهی و میگوی تازه پخته می شود، بی نظیر است. قلیه از معروف‌ترین غذاهای محلی قشم است.
کباب بز:
اگر دلتان برای غذا های گوشتی تنگ شد می توانید در رستوران های قشم گوشت بز را نیز امتحان کنید.
